Điểm nhìn trần thuật là gì? Các loại điểm nhìn trần thuật? Cách xác định điểm nhìn trần thuật như thế nào?

Nội dung chính

• Điểm nhìn trần thuật là gì? Các loại điểm nhìn trần thuật?
• Cách xác định điểm nhìn trần thuật như thế nào?
• Mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam đúng không theo Luật Giáo dục?

Điểm nhìn trần thuật là gì? Các loại điểm nhìn trần thuật?

Điểm nhìn trần thuật (còn gọi là góc nhìn trần thuật hoặc ngôi kể) là vị trí hay góc nhìn mà người kể chuyện sử dụng để truyền tải câu chuyện đến người đọc hoặc người nghe. Nó quyết định cách câu chuyện được kể, ai là người kể và người kể biết được những gì.

Các loại điểm nhìn trần thuật?

- Điểm nhìn ngôi thứ nhất (người kể là nhân vật trong truyện): Người kể xưng “tôi” hoặc “chúng tôi”, kể chuyện dưới góc nhìn cá nhân. Tạo cảm giác gần gũi, chân thật, nhưng thông tin bị giới hạn ở những gì “tôi” biết hoặc trải nghiệm.

Ví dụ:

"Tôi đã không tin vào mắt mình khi thấy anh ấy xuất hiện ở cửa."

- Điểm nhìn ngôi thứ hai (góc nhìn của “bạn”). Ít phổ biến, người kể trực tiếp gọi người đọc là nhân vật chính (xưng “bạn”). Tạo cảm giác nhập vai, trải nghiệm trực tiếp. Thường thấy trong văn học hiện đại, văn học thử nghiệm,...

Ví dụ:

"Bạn bước vào căn phòng tối, cảm thấy một luồng khí lạnh lướt qua vai mình."

- Ngôi thứ ba toàn tri (người kể biết tất cả): Người kể xưng “anh”, “cô”, “họ” và biết rõ mọi hành động, suy nghĩ, cảm xúc của tất cả nhân vật. Cung cấp cái nhìn toàn diện về câu chuyện, giúp người đọc hiểu sâu các nhân vật.

Ví dụ:

"Nam lo lắng cho bài kiểm tra, trong khi Mai thầm mong được ngồi gần anh."

- Ngôi thứ ba hạn chế (góc nhìn giới hạn): Người kể cũng xưng “anh”, “cô”, nhưng chỉ biết suy nghĩ, cảm xúc của một nhân vật (hoặc một số ít nhân vật). Vừa có tính khách quan, vừa giữ được chiều sâu nội tâm của nhân vật chính.

Ví dụ:

"Nam bước vào lớp. Cậu cảm thấy ánh mắt của mọi người đổ dồn vào mình, và tim đập mạnh."

- Người kể giấu mình (trần thuật khách quan): Người kể chỉ miêu tả hành động, lời nói, không can thiệp vào cảm xúc hay suy nghĩ nhân vật. Tạo sự khách quan, giống như ống kính máy quay trong phim.

Ví dụ:

"Cô gái rút điện thoại ra, bấm vài lần rồi cất lại vào túi."

Lưu ý: Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo

Cách xác định điểm nhìn trần thuật như thế nào?

1. Xác định người kể chuyện là ai

Tìm đại từ nhân xưng trong văn bản (tôi, chúng tôi, bạn, anh ấy, cô ấy…).

- Nếu người kể xưng “tôi” → ngôi thứ nhất.

- Nếu kể bằng “anh ấy”, “cô ấy” → ngôi thứ ba.

- Nếu người kể xưng “bạn” → ngôi thứ hai.

2. Xác định mức độ hiểu biết của người kể

Người kể chỉ biết hành động bên ngoài hay biết cả suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật

- Nếu người kể biết tất cả → ngôi thứ ba toàn tri.

- Nếu chỉ biết một vài nhân vật → ngôi thứ ba hạn chế.

- Nếu chỉ miêu tả hành động/lời nói, không vào nội tâm → người kể giấu mình.

3. Xác định vị trí quan sát trong không gian và thời gian

- Người kể quan sát sự việc từ đâu? (ở trong truyện hay ngoài truyện?)

- Họ kể lại sự việc khi đang xảy ra hay đã xảy ra

- Điều này giúp xác định điểm nhìn trần thuật không chỉ về ngôi kể, mà còn về góc nhìn nghệ thuật, có nghĩa là sự lựa chọn của tác giả trong việc cho người đọc thấy điều gì, từ đâu và như thế nào.

Ví dụ: “Nam nhìn quanh. Cậu thấy mình bị lạc. Nhưng Mai thì không biết điều đó, cô vẫn đi tiếp.”

- Xưng “Nam”, “Mai” >>> ngôi thứ ba

- Biết nội tâm của Nam, biết Mai không biết gì >>> biết nhiều nhân vật

>>> Ngôi thứ ba toàn tri

Lưu ý: Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo

Điểm nhìn trần thuật là gì? Các loại điểm nhìn trần thuật? Cách xác định? (hình từ internet)

Nhận biết được biện pháp nghệ thuật điểm nhìn là yêu cầu cần đạt khi học môn ngữ văn lớp mấy?

Căn cứ theo Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT có quy định như sau:

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

...

2. Yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù

...

2.2. Yêu cầu cần đạt ở cấp trung học cơ sở

...

Ở lớp 6 và lớp 7: nhận biết được đề tài, hiểu được chủ đề, ý nghĩa của văn bản đã đọc; nhận biết được truyện dân gian, truyện ngắn, thơ trữ tình và thơ tự sự; kí trữ tình và kí tự sự; nhận biết được chủ thể trữ tình, nhân vật trữ tình và giá trị biểu cảm, giá trị nhận thức của tác phẩm văn học; nhận biết và phân tích được tác dụng của một số yếu tố hình thức và biện pháp nghệ thuật gắn với đặc điểm của mỗi thể loại văn học (cốt truyện, lời người kể chuyện, lời nhân vật, không gian và thời gian, vần, nhịp, hình ảnh và các biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, nói quá, nói giảm nói tránh).

Ở lớp 8 và lớp 9: hiểu được thông điệp, tư tưởng, tình cảm và thái độ của tác giả trong văn bản; nhận biết được kịch bản văn học, tiểu thuyết và truyện thơ Nôm, thơ cách luật và thơ tự do, bi kịch và hài kịch; nội dung và hình thức của tác phẩm văn học, hình tượng văn học; nhận biết và phân tích được tác dụng của một số yếu tố hình thức và biện pháp nghệ thuật thuộc mỗi thể loại văn học (sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật, điểm nhìn, xung đột, luật thơ, kết cấu, từ ngữ, mạch cảm xúc trữ tình; các biện pháp tu từ như điệp ngữ, chơi chữ, nói mỉa, nghịch ngữ). Nhận biết một số nét khái quát về lịch sử văn học Việt Nam; hiểu tác động của văn học với đời sống của bản thân.

...

Như vậy, Nhận biết được biện pháp nghệ thuật điểm nhìn là yêu cầu cần đạt khi học môn ngữ văn lớp 8 và lớp 9.

Mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam đúng không theo Luật Giáo dục?

Theo Điều 2 Luật Giáo dục 2019 quy định về mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam:

- Có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp;

- Có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân;

- Có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội;

- Phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân;

- Nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.