Đường sắt cao tốc Bắc Nam là gì? Chủ trương xây dựng dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam theo Nghị quyết 172?

Nội dung chính

• Đường sắt cao tốc Bắc Nam là gì?
• Chủ xây dựng dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam được quyết định ra sao theo Nghị quyết 172?
• 9 yêu cầu chung đối với việc xây dựng đường sắt cao tốc Bắc Nam?

Đường sắt cao tốc Bắc Nam là gì?

Hiện nay Pháp luật Việt Nam vẫn chưa có quy định cụ thể về khái niệm đường sắt cao tốc Bắc Nam.

Tuy nhiên căn cứ theo khoản 10 Điều 3 Luật Đường sắt 2017 có quy định rằng:

Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

9. Đường ngang là đoạn đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt được cơ quan có thẩm quyền cho phép xây dựng và khai thác.

10. Đường sắt tốc độ cao là một loại hình của đường sắt quốc gia có tốc độ thiết kế từ 200 km/h trở lên, có khổ đường 1.435 mm, đường đôi, điện khí hóa.

11. Ga đường sắt là nơi để phương tiện giao thông đường sắt dừng, tránh, vượt, đón, trả khách, xếp, dỡ hàng hoá, thực hiện tác nghiệp kỹ thuật và các dịch vụ khác.

...

Như vậy, theo quy định trên ta có thể hiểu đường sắt cao tốc Bắc Nam là một loại hình của đường sắt quốc gia có tốc độ thiết kế từ 200 km/h trở lên, có khổ đường 1.435 mm, đường đôi, điện khí hóa, nối liền từ thủ đô Hà Nội đến Thành phố Hồ Chí Minh trải dài qua các tỉnh thành miền Bắc đến các tỉnh thành Miền Nam với một lộ trình nhất định nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, cải thiện giao thông và kết nối vùng miền.

Đường sắt cao tốc Bắc Nam là gì? (Hình từ internet)

Chủ xây dựng dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam được quyết định ra sao theo Nghị quyết 172?

Căn cứ theo Điều 2 Nghị quyết 172/2024/QH15 thì chủ xây dựng dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam được quyết định như sau:

Về mục tiêu:

Xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Nam hiện đại, đồng bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, phát huy lợi thế trên hành lang kinh tế Bắc - Nam, bảo đảm kết nối hiệu quả các hành lang Đông - Tây và các nước trong khu vực, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, góp phần hiện thực hóa mục tiêu, nhiệm vụ theo Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII và các Nghị quyết của Đảng.

Về phạm vi, quy mô và hình thức đầu tư:

(1) Đối với phạm vi: Dự án có tổng chiều dài tuyến khoảng 1.541 km; điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Thủ đô Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (Thành phố Hồ Chí Minh), đi qua địa phận 20 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm: Thủ đô Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh;

(2) Đối với quy mô: đầu tư mới toàn tuyến đường đôi khổ 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục; 23 ga hành khách, 05 ga hàng hóa; phương tiện, thiết bị; đường sắt cao tốc Bắc Nam vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh, có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết;

(3) Đối với hình thức đầu tư: thực hiện theo hình thức đầu tư công.

Về Công nghệ: áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray, điện khí hóa; bảo đảm hiện đại, đồng bộ, an toàn và hiệu quả.

Về sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất và số dân tái định cư:

(1) Sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất của Dự án khoảng 10,827 ha, gồm: đất trồng lúa khoảng 3.655 ha, đất lâm nghiệp khoảng 2.567 ha và các loại đất khác theo quy định của pháp luật về đất đai khoảng 4.605 ha. Trong đó: đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên khoảng 3.102 ha; rừng đặc dụng khoảng 243 ha, rừng phòng hộ khoảng 653 ha, rừng sản xuất khoảng 1.671 ha;

(2) Sơ bộ số dân tái định cư: khoảng 120.836 người.

Về sơ bộ tổng mức đầu tư và nguồn vốn:

(1) Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án: là 1.713.548 tỷ đồng (một triệu, bảy trăm mười ba nghìn, năm trăm bốn mươi tám tỷ đồng);

(2) Nguồn vốn ngân sách nhà nước: bố trí trong các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn và nguồn vốn hợp pháp khác.

Về tiến độ thực hiện: lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành Dự án năm 2035.

9 yêu cầu chung đối với việc xây dựng đường sắt cao tốc Bắc Nam?

Căn cứ theo Điều 78 Luật Đường sắt 2017 có quy định về 9 yêu cầu chung đối với việc xây dựng đường sắt cao tốc Bắc Nam như sau:

(1) Kết nối hiệu quả các đô thị lớn, trung tâm kinh tế, vùng kinh tế trọng điểm và phương thức vận tải khác.

(2) Bảo đảm đồng bộ, hiện đại, an toàn, phòng, chống thiên tai và bảo vệ môi trường.

(3) Phải được nghiên cứu tổng thể toàn tuyến và tổ chức xây dựng theo nhu cầu vận tải, khả năng huy động vốn.

(4) Công trình và phương tiện, thiết bị đường sắt cao tốc Bắc Nam phải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật bảo đảm đồng bộ, an toàn, hiệu quả và đáp ứng yêu cầu về phòng, chống cháy, nổ, cứu hộ, cứu nạn.

(5) Phải duy trì hệ thống quản lý đủ khả năng kiểm tra và giám sát khai thác chạy tàu an toàn.

(6) Đất dành cho đường sắt cao tốc Bắc Nam theo quy hoạch được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt phải được cắm mốc giới theo quy hoạch xây dựng để quản lý, chuẩn bị đầu tư xây dựng.

(7) Hành lang an toàn của đường sắt cao tốc Bắc Nam phải được bảo vệ nghiêm ngặt, tránh mọi hành vi xâm nhập trái phép.

(8) Phải bảo đảm thuận tiện cho hành khách và bảo đảm tiếp cận sử dụng cho người khuyết tật theo quy định của pháp luật.

(9) Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ phù hợp với kế hoạch xây dựng và đáp ứng yêu cầu quản lý, vận hành, khai thác.