Lừa đảo trên không gian mạng là gì? Yêu cầu của Thủ tướng về việc phòng ngừa xử lý lừa đảo trên không gian mạng ra sao?

Nội dung chính

• Lừa đảo trên không gian mạng là gì?
• Yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ về việc phòng ngừa, xử lý lừa đảo trên không gian mạng ra sao?
• Các hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng bao gồm những hành vi nào theo quy định pháp luật?

Lừa đảo trên không gian mạng là gì?

Hiện nay pháp luật Việt Nam vẫn chưa có quy định cụ thể về khái niệm lừa đảo trên không gian mạng.

Tuy nhiên, trên thực thực tế ta có thể hiểu lừa đảo trên không gian mạng là hành vi sử dụng internet nhằm để lừa gạt, chiếm đoạt tài sản hoặc để lấy thông tin cá nhân của người khác bằng các thủ đoạn tinh vi. Đồng thời, những kẻ lừa đảo thường giả danh tổ chức uy tín, tạo ra trang web giả mạo, gửi email hoặc tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo nhằm dụ dỗ nạn nhân cung cấp thông tin nhạy cảm hoặc chuyển tiền bằng nhiều hình thức phổ biến như:

(1) Gọi điện giả danh công an, tiếp thị, bán hàng, chuyển tiền nhầm và một số thủ đoạn khác

(2) Gửi tin nhắn hâm dọa, đòi nợ

(3) Gửi thông tin tuyển dụng, thông tin ngân hàng qua email, số điện thoại, facebook và nhiều nền tảng khác

(4) Tạo ra link độc

(5) Một số hình thức khác nhầm tác động xấu đến người dùng.

Lưu ý: thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo

Lừa đảo trên không gian mạng là gì? (Hình từ internet)

Yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ về việc phòng ngừa, xử lý lừa đảo trên không gian mạng ra sao?

Căn cứ theo Công điện 29/CĐ-TTg năm 2025 có quy định về yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ về việc phòng ngừa, xử lý lừa đảo trên không gian mạng như sau:

(1) Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan có liên quan tập trung thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được giao tại Công điện 139/CĐ-TTg năm 2024.

(2) Bộ Công an

- Chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương tập trung triển khai có hiệu quả đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm sử dụng công nghệ cao, lợi dụng không gian mạng hoạt động phạm tội, đặc biệt là tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhất là trong giai đoạn sắp xếp tổ chức bộ máy công an địa phương (không tổ chức công an cấp huyện).

- Thường xuyên rà soát, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xóa bỏ các nội dung, trang web, đường dẫn, ứng dụng, hội, nhóm, tài khoản trên không gian mạng liên quan đến hoạt động lừa đảo, cuộc gọi, tin nhắn nghi vấn lừa đảo, nhất là các cuộc gọi từ nước ngoài, cuộc gọi sử dụng công nghệ VoIP, ứng dụng OTT...

(3) Bộ Quốc phòng

- Chỉ đạo các lực lượng tổ chức trinh sát, giám sát, thu thập thông tin, phân tích, đánh giá, nắm chắc tình hình trên không gian mạng để kịp thời có biện pháp đối phó với các hoạt động ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh; phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ động phát hiện, nhận diện, ngăn chặn, xử lý các trang web, địa chỉ IP, ứng dụng, phần mềm độc hại sử dụng trong hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

- Chỉ đạo các lực lượng tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ các khu vực biên giới, đặc biệt là các đường mòn, lối mở, khu vực rừng núi, sông ngòi. Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng Công an, Hải quan và chính quyền địa phương thường xuyên trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm và phối hợp phát hiện, đấu tranh, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, nhất là các đối tượng tổ chức, môi giới đưa người xuất cảnh trái phép, ứng dụng các công nghệ hiện đại, như: Camera giám sát, thiết bị bay không người lái, hệ thống định vị GPS... để tăng cường khả năng giám sát và phát hiện các hành vi vượt biên trái phép; xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu về các đối tượng có nguy cơ vượt biên trái phép để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn.

(4) Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

- Chỉ đạo hệ thống các ngân hàng thương mại, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán khẩn trương kiểm tra, đối chiếu xác thực sinh trắc học người đại diện hợp pháp đối với các giao dịch trực tuyến của tài khoản doanh nghiệp; loại bỏ tài khoản không chính chủ, tài khoản có thông tin sai lệch; triển khai giải pháp kỹ thuật để phát hiện, phân loại, cảnh báo các tài khoản có giao dịch bằng địa chỉ IP tại nước ngoài. Khẩn trương tổ chức kết nối thông tin, dữ liệu về tài khoản (cá nhân, doanh nghiệp) với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác thực, phòng ngừa tội phạm.

- Yêu cầu các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán phối hợp Bộ Công an kết nối hệ thống, tiếp nhận thông tin về danh sách tài khoản, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động vi phạm pháp luật để cảnh báo cho khách hàng khi thực hiện giao dịch, kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn thiệt hại xảy ra; kết nối hệ thống tiếp nhận, trả lời yêu cầu cung cấp thông tin bằng văn bản điện tử để tiết kiệm nguồn lực xã hội, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

(5) Bộ Khoa học và Công nghệ

- Rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực viễn thông; phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có phương án đối khớp thông tin chủ tài khoản, người đại diện hợp pháp với thông tin chủ thuê bao di động theo số điện thoại di động đã đăng ký trong hồ sơ mở tài khoản thanh toán, ví điện tử.

- Chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông thực hiện xác thực, lưu giữ, sử dụng thông tin thuê bao viễn thông và xử lý SIM có thông tin thuê bao viễn thông chưa đầy đủ, không chính xác theo quy định.

- Phối hợp Bộ Công an triển khai giải pháp số hóa quy trình cung cấp thông tin thuê bao, thông tin chủ thể tên miền... được sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khi được yêu cầu.

(6) Bộ Tài chính chủ trì nghiên cứu, đề xuất biện pháp tăng cường kiểm tra việc góp vốn điều lệ của doanh nghiệp sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; rà soát, hoàn thiện quy trình, quy định thành lập doanh nghiệp; tăng cường hậu kiểm, phát hiện doanh nghiệp sau khi được thành lập không phát sinh hoạt động kinh doanh thực tế; phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để xác thực thông tin người đại diện pháp luật và người được ủy quyền, “làm sạch” dữ liệu về thông tin doanh nghiệp; chủ động cung cấp thông tin, tài liệu cho Bộ Công an nhằm phòng ngừa, xử lý việc lợi dụng thành lập doanh nghiệp để hoạt động vi phạm pháp luật. Tổ chức kết nối thông tin, dữ liệu về thuế của cá nhân, doanh nghiệp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác thực, phòng ngừa tội phạm.

(7) Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí tăng cường các hình thức tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn mới của hoạt động sử dụng công nghệ cao trên không gian mạng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản giúp người dân nâng cao ý thức cảnh giác, chủ động phòng ngừa.

(8) Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương:

- Chỉ đạo các lực lượng chức năng tiếp tục triển khai quyết liệt, hiệu quả, thực chất các biện pháp phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhất là tội phạm sử dụng công nghệ cao, lợi dụng không gian mạng; đổi mới công tác tác tuyên truyền, phù hợp với đặc thù từng địa phương; quan tâm đầu tư, hỗ trợ kinh phí, trang thiết bị công nghệ hiện đại cho các lực lượng trực tiếp đấu tranh phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.

- Các địa phương có đường biên giới đất liền chỉ đạo lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng và các lực lượng liên quan tăng cường quản lý địa bàn, kịp thời phát hiện, xử lý các đối tượng xuất cảnh, nhập cảnh để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

(9) Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ và các cơ quan thông tấn, báo chí tăng cường thông tin về âm mưu, phương thức, thủ đoạn mới, cách thức xử lý với hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhất là lừa đảo trên không gian mạng; kết quả phòng ngừa, xử lý của các lực lượng chức năng để người dân nâng cao nhận thức, kịp thời cung cấp thông tin, tố giác hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Các hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng bao gồm những hành vi nào theo quy định pháp luật?

Căn cứ theo Điều 8 Luật An ninh mạng 2018 có quy định về các hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng bao gồm:

(1) Sử dụng không gian mạng để thực hiện hành vi sau đây:

- Hành vi quy định tại khoản 1 Điều 18 Luật An ninh mạng 2018

- Tổ chức, hoạt động, câu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;

- Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc;

- Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong Nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác;

- Hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người; đăng tải thông tin dâm ô, đồi trụy, tội ác; phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng;

- Xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội.

(2) Thực hiện tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng; gây sự cố, tấn công, xâm nhập, chiếm quyền điều khiển, làm sai lệch, gián đoạn, ngưng trệ, tê liệt hoặc phá hoại hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.

(3) Sản xuất, đưa vào sử dụng công cụ, phương tiện, phần mềm hoặc có hành vi cản trở, gây rối loạn hoạt động của mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, phương tiện điện tử; phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, phương tiện điện tử; xâm nhập trái phép vào mạng viễn thông, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu, phương tiện điện tử của người khác.

(4) Chống lại hoặc cản trở hoạt động của lực lượng bảo vệ an ninh mạng; tấn công, vô hiệu hóa trái pháp luật làm mất tác dụng biện pháp bảo vệ an ninh mạng.

(5) Lợi dụng hoặc lạm dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để trục lợi.

(6) Hành vi khác vi phạm quy định của Luật An ninh mạng 2018.