Phân tích đoạn cuối Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu hay nhất? Trách nhiệm của nhà trường được quy định thế nào?

Nguyễn Minh Châu là một trong những cây bút tiên phong cho khuynh hướng văn học đổi mới sau năm 1975. Ông từng quan niệm: "Văn học không nằm ngoài cuộc đấu tranh nhân danh con người và vì con người." Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa là minh chứng tiêu biểu cho quan điểm ấy, thể hiện cái nhìn đầy trăn trở về cuộc sống, con người và nghệ thuật. Đặc biệt, đoạn kết truyện không chỉ khép lại số phận của nhân vật mà còn mở ra những suy tư sâu xa, gửi gắm thông điệp nhân văn và triết lý nghệ thuật sâu sắc.

Ở đoạn cuối truyện, nhân vật Phùng – một nghệ sĩ nhiếp ảnh – sau tất cả những gì đã chứng kiến, lại tiếp tục bắt gặp khung cảnh "chiếc thuyền ngoài xa" giữa biển sương mù. Cảnh tượng ấy vẫn đẹp như lần đầu: một bức tranh mực tàu đầy thi vị và huyền ảo, khiến người ta rung động trước cái đẹp thuần khiết của tạo hóa. Tuy nhiên, lần này, cảm xúc trong Phùng đã không còn nguyên vẹn. Bởi đằng sau vẻ đẹp lung linh đó, anh đã từng tận mắt chứng kiến những góc khuất tối tăm và đau đớn của đời sống con người – cụ thể là số phận bi kịch của người đàn bà hàng chài.

Chiếc thuyền giờ đây không chỉ là biểu tượng của cái đẹp nghệ thuật mà còn trở thành một ẩn dụ sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Trước kia, Phùng từng nghĩ rằng chỉ cần tìm được "khoảnh khắc tuyệt đẹp" là đã chạm đến đỉnh cao của nghệ thuật. Nhưng qua câu chuyện về gia đình người đàn bà hàng chài – người phụ nữ cam chịu bạo lực vì con cái, người chồng vũ phu do bị cuộc sống dồn nén – Phùng đã nhận ra rằng, nghệ thuật không thể chỉ dừng lại ở sự cảm thụ vẻ đẹp bề mặt. Đằng sau cái đẹp thường ẩn chứa những bi kịch, và nếu không nhìn sâu vào hiện thực, người nghệ sĩ sẽ dễ rơi vào cái nhìn phiến diện, hời hợt.

Đoạn kết truyện là một lời thức tỉnh, một sự “giác ngộ” trong nhận thức nghệ thuật. Phùng không còn là người chỉ biết say mê cái đẹp lãng mạn nữa, anh đã biết trăn trở, biết suy tư, và biết nhìn cuộc sống bằng cái nhìn đa chiều, nhân văn hơn. Hình ảnh chiếc thuyền đẹp đẽ giữa khung cảnh mờ sương giờ đây cũng gợi ra sự đối lập với hiện thực đời sống đầy khắc nghiệt – một sự đối lập mang tính triết lý. Đó là khi cái đẹp không còn đơn thuần là thẩm mỹ mà trở thành biểu tượng của nhận thức.

Từ đoạn kết ấy, Nguyễn Minh Châu muốn gửi đến người đọc thông điệp: Nghệ thuật đích thực không thể chỉ dừng ở việc ngợi ca cái đẹp mà cần phải gắn bó mật thiết với đời sống con người, phản ánh được những bi kịch và sự thật trần trụi trong xã hội. Một người nghệ sĩ chân chính không chỉ nhìn đời bằng đôi mắt thẩm mỹ mà còn phải có một trái tim nhân đạo, biết cảm thông và sẻ chia.

Tóm lại, đoạn cuối Chiếc thuyền ngoài xa là một kết thúc không chỉ để khép lại cốt truyện mà còn mở ra chiều sâu triết lý. Nó thể hiện quá trình chuyển biến nhận thức của nhân vật nghệ sĩ – từ say mê cái đẹp lý tưởng đến cái nhìn đầy trăn trở trước hiện thực đời sống. Qua đó, Nguyễn Minh Châu khẳng định vai trò của nghệ thuật nhân đạo – thứ nghệ thuật biết nhìn thấu những mảnh đời bất hạnh, biết cất lên tiếng nói vì con người.

Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới, với phong cách giàu chất suy tưởng, nhân văn và luôn day dứt về số phận con người trong cuộc sống. Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một triết lý sống sâu sắc, đặc biệt được thể hiện rõ qua đoạn cuối của truyện – nơi nhà văn để lại nhiều tầng ý nghĩa về nghệ thuật, con người và cuộc đời.

Trong đoạn kết, sau tất cả những biến cố, nhân vật Phùng – một nghệ sĩ nhiếp ảnh – lại bắt gặp cảnh tượng chiếc thuyền ngoài xa, ẩn hiện giữa làn sương sớm trên biển. Đó vẫn là một bức tranh đẹp mê hồn: con thuyền lướt nhẹ, hòa cùng sương mù trắng như sữa, phía sau là nền trời hồng hồng do ánh mặt trời rọi xuống. Thế nhưng, cảm xúc của Phùng bây giờ đã khác. Bởi giờ đây anh không còn là người chỉ biết rung động trước cái đẹp hoàn mỹ của nghệ thuật nữa, mà đã trở thành người từng chạm đến sự thật khốc liệt ẩn giấu sau bức tranh ấy.

Hình ảnh “chiếc thuyền ngoài xa” trở thành biểu tượng cho cái đẹp nghệ thuật – thứ vẻ đẹp thuần khiết, mơ mộng mà bất kỳ người nghệ sĩ nào cũng mong muốn nắm bắt. Nhưng đồng thời, nó cũng gợi lên nghịch lý giữa cái đẹp bề ngoài và hiện thực trần trụi bên trong. Chiếc thuyền – từ xa là một khung cảnh thơ mộng, nhưng lại chính là nơi chứa đựng một gia đình đầy bất hạnh: người đàn ông vũ phu, người đàn bà nhẫn nhịn chịu đòn, những đứa con lớn lên trong nỗi đau. Qua đó, tác giả đã gợi ra một chân lý: cái đẹp không thể chỉ được nhìn bằng con mắt thẩm mỹ, mà phải được cảm nhận bằng trái tim biết thấu hiểu và chia sẻ với con người.

Đoạn kết cũng là lúc nhà văn khéo léo khắc họa sự chuyển biến trong nhận thức của người nghệ sĩ Phùng. Trước kia, Phùng từng nghĩ rằng cái đẹp nghệ thuật là đủ để cứu rỗi cuộc đời. Nhưng sau khi tận mắt chứng kiến hiện thực đau thương, anh hiểu rằng nghệ thuật không thể tách rời cuộc sống. Người nghệ sĩ không chỉ là người săn tìm vẻ đẹp mà còn là người đi tìm sự thật, sự thật đôi khi nghiệt ngã và phũ phàng. Bởi thế, lần thứ hai chụp lại bức ảnh "chiếc thuyền ngoài xa", Phùng tuy vẫn xúc động nhưng đã mang trong mình một cái nhìn khác: tỉnh táo hơn, sâu sắc hơn, và có phần xót xa hơn.

Nguyễn Minh Châu đã khép lại truyện bằng hình ảnh nghệ thuật – một hình ảnh rất "đẹp" – nhưng lại đầy ám ảnh. Cái đẹp ấy không còn đơn thuần là sự mê đắm, mà là một thứ ánh sáng khiến con người phải suy nghĩ, trăn trở. Phía sau cái đẹp là sự thật, phía sau nghệ thuật là đời sống. Và nghệ thuật chân chính – theo Nguyễn Minh Châu – là nghệ thuật không quay lưng với đời sống, không tô hồng thực tại, mà là nghệ thuật mang trong mình trái tim nhân đạo, biết đau với nỗi đau của người khác.

Kết thúc Chiếc thuyền ngoài xa không phải là một cái kết dữ dội, nhưng lại rất đỗi lặng lẽ và thấm thía. Nó cho thấy sự trưởng thành trong tư duy của một người nghệ sĩ và gửi gắm một lời nhắn gửi sâu sắc đến người đọc: hãy nhìn cuộc sống không chỉ bằng con mắt, mà bằng cả tấm lòng.